آرام جان
نشريه ي موسيقي ايراني-شماره ي 16
گروه روزنه
*********************
زاهد از کوچه ي رندان به سلامت بگذر
تا خرابت نکند صحبت بدنامي چند
**********************
:در اين شماره خواهيد ديد
يادي از استاد قوامي
محفل خصوصي استاد بنان و لطفي
صحبت هايي از داريوش پيرنياکان
و عشق
*********************
خدايا به لوح و قلم سوگند به راز وجود و عدم سوگند
به آشفته حالي که بر خاکت زند بوسه ها دم به دم سوگند
به مرغ اسيري که در قفسي غريبانه سر زير پر دارد
به مرز فراتر از آنچه فلک به پرواز مرغان نظر دارد
دور از ما کن چهره ي خود خواهي را
بر ما افشان پرتو آگاهي را
:قطعه اي قديمي و کوتاه از همکاري محمدرضا شجريان با ارکستر
Download
FlvPlayer
فاخته اي با يادگاري فراتر از 400 ترانه و آواز دلنشين
نام حسين قوامي هنرمندي كه بيش از نيم قرن در خدمت موسيقي ايراني بود ، نامي آشناي صاحبدلان است و مقام والاي او بر كسي پوشيده نيست مردي فروتن و بي ادعا كه آواي دلنشين او در دلها جاي دارد و صفحات يا نوارهاي آواي جاوداني اش را در هر خانه اي مي توان سراغ گرفت . قوامي نه تنها خدمتگزار موسيقي بلكه مروج شعر و ادبيات نيز بود . شعر ها را چنان واضح و آشكار مي خواند كه هر شنونده اي مي فهميد ، احساس مي كرد و بدان گوش مي سپرد . با قوامي " رضي الدين آرتيماني " را شناختيم و به حال و هواي اشعار سعدي و حافظ و مولانا نزديك شديم . صداي نرم و بي مانندش ، درك فوق العاده اش از شعر و آگاهي ژرف اش از موسيقي ايراني ، نام وياد او را هرگز از قلب دوستدارانش نخواهد زدود .
سال 1288 خورشيدي در تهران زاده شد ، مادرش آواي گرمي داشت و به گفته ي استاد " ..... هنگام تلاوت قرآن متوجه صداي گيرا و جذابش مي شديم ...." از ده � دوازده سالگي با صفحاتي كه در دسترس بود به تقليد از صداي خوانندگان پرداخت ، هر چند كه كار آساني نبود و مخالفت پدر را نمي توانست سرسري بگيرد .
مرحوم حسين خان اسماعيل زاده استاد بزرگ موسيقي نزديك خانه ي قوامي كلاس تعليم داشت . استادي كه هنرمند اني مانند : صبا - مرتضي محجوبي - رضا محجوبي - حسين يا حقي - حسين تهراني و .... از شاگردان او بودند . رفت و آمد خانوادگي سبب شد تا مرحوم اسماعيل زاده به قدرت صداي حسين پي ببرد و به او پيشنهاد تعليم بدهد اما پدر تسليم نا پذير مي نمود . همسايگان و اهل محل چون ديدند حسين ضمن علاقمندي به آداب مذهبي صداي خوشي دارد ، شبهاي ماه رمضان دنبالش مي رفتند و او را به مسجد سپهسالار مي بردند و از روي دفترچه اي كه به دستش مي دادند نزديك به نيم ساعت در گلدسته ها مناجات خواني مي كرد . اين نيز چندان نپاييد و با ممنوعيت پدر رو برو شد . از آن پس حسين تنها مي توانست در خانه و دور از چشم پدر با استفاده از صفحه به تمرين آواز سرگرم شود .
پس از در گذشت پدر ، مادر روشنفكر فرمان آزادي حسين را صادر كرد و چون برادرش مشغول ياد گيري تار بود به كمك وي با استاداني چون احمد عبادي و حسين يا حقي آشنا شد . سال 1308 تصادف به ياري او شتافت و مرحوم " ظلي " را شناخت . شناختي كه به دوستي نزديك انجاميد و تا پايان عمر " ظلي " ادامه يافت . سال 1312 نخست با برادران وفادار و به دنبال آن با يكي از خوانندگان مشهور و سطح بالاي آن دوران " مرحوم عبدالله حجازي " آشنا شد و مدت 6 سال نزد او به تعليم آواز و شناخت رديفهاي موسيقي ايراني گذراند . همزمان از محضر ديگر استادان كسب فيض كرد و به مقامي رسيد كه اساتيد موسيقي معتقد شدند كه او دستگاههاي و مقام ها را به كمال مي شناسد و اجرا مي كند .
| 
استاد احمد عبادي |
سال 1325 شادروان حسينقلي مستعان نويسنده ي مشهور كه رياست راديو را داشت از او خواست تا همراه برادران وفادار برنامه اي در راديو اجرا كند . او خود در اين مورد گفته " .... شب قول دادم اما صبح پشيمان شدم . مي خواستم تلفني انصراف خودرا اطلاع دهم اما مستعان شبانه خبر را به راديو داده بود .كار از كار گذشته بود . ساعت 5/1 همراه با برادران وفادار و مرحوم همدانيان برنامه اجرا شد و بدنبال آن تلفن هاي راديو براي شناختن اين خوانند ه به صدا در آمد . اما كسي جواب قانع كننده اي نگرفت ، قوامي افسر ارتش بود و خوانندگي براي نظاميان ممنوع . اين برنامه آوازي در مايه ي ابوعطا بود و او خود احساسش را چنين بيان كرده " بار اول كه مي خواستم اجراي برنامه كنم ، وحشت كرده بودم و حتي در شروع برنامه از فكر اينكه ميليون ها نفر صداي مرا مي شنوند و اگر وسط كار ، برنامه خراب شود ، چه آبرو ريزي خواهد شد ، بدنم به لرزه افتاد . ولي بعدها اين مسئله عادي شد " .
او شش ماه با نام ( نا شناس ) آواز خواند و پس از آن به پيشنهاد مرحوم روح الله خالقي نام مستعار ( فاخته اي ) را برگزيد و تا سال 1341 كه باز نشسته شد ، توانست با نام واقعي خودش برنامه اجرا كند . شادروان قوامي از سال 1325 تا سال 1331 هر هفته روز هاي جمعه در راديو برنامه داشت و نزديك به 300 برنامه اجرا كرد كه متاسفانه به دليل كمبود امكان ضبط و پخش مستقيم اثري از آنها بر جاي نمانده .
از سال 1331 تا 1337 به علت ماموريت هاي نظامي خارج از تهران ، از راديو كناره گيري كرد . نگارنده در سال 1337 افتخار آن را يافتم تا در اراك با استاد آشنا شوم .
سال 1337 مرحوم داوود پيرنيا باني برنامه ي " گلها " استاد را به همكاري دعوت كرد ، او كه شش سال در راديو برنامه اجرا نكرده بود ، ابتدا نپذيرفت . اما وقتي دانست چگونگي برنامه هاي موسيقي راديو تغييراتي كرده و به خصوص برنامه ي گلها وضع آبرومندانه و فرهنگي دارد ، و اركستر بزرگ گلها را زا نزديك ديد ، با شرط موافقت ارتش پذيرفت . مرحوم پير نيا هم با نفوذ و اعتباري كه داشت اين موافقت را كسب كرد ، و چنين بود كه استاد بين سالهاي ( 45- 1337 ) يكي از پركارترين خوانندگان برنامه ي گلها بود .
دست آورد اين دوران نزديك به 400 برنامه در ( گلهاي رنگارنگ 162 برنامه ، گلهاي جاويدان 44 برنامه ، برگ سبز 87 برنامه ، شاخه گل 39 برنامه ، گلهاي تازه 27 برنامه و متفرقه 18 برنامه است .)
استاد قوامي در تلويزيون نيز فعاليت داشت و شاگرداني تعليم داد ، او خود گفته " در سالهاي آغازين كار تلويزيون ، كلاسي در ساختمان تلويزيون تاسيس شد و از بين گروهي داوطلب 18 نفر براي تمرين آواز انتخاب شدند . حدود يك سال به همراهي استاد حنانه ، زرين پنجه و استاد بهاري به تعليم شاگردان پرداختيم و هر كدام از ما آموزش يكي از رشته هاي موسيقي را بر عهده داشتيم " .
سال 1346 به دعوت سازمان يونسكو ، همراه با گروهي از هنرمندان برنامه هايي در آلمان و فرانسه اجرا كرد . برنامه ي او چنان مورد توجه مردم قرار گرفت كه قوامي و يارانش را گلباران كردند . برنامه اي نيز به مدت يك هفته با همراهي 17 تن از هنرمندان ايراني در ( كابل ) اجرا كرد كه بي نهايت چشمگير بود و مورد تشويق مردم افغانستان قرار گرفتند .
در همين سال به همراهي استادان ( جليل شهناز و كسايي ) برنامه اي در سالن دانشكده ي ادبيات براي گروهي از بزرگان موسيقي جهان ، اجرا كرد كه بسيار جالب بود و يكي از استادان خارجي طي مصاحبه اي مطبوعاتي گفت " من تصور مي كردم كه آواز ايراني داراي ريتم نمي باشد ولي در اجراي برنامه هاي قوامي متوجه شدم كه اين خواننده ريتمرا در آواز رعايت ميكند و به نوازندگانش توجه ندارد و حاكم برنامه است . درست موقعي كه بايد آواز شروع كند شروع ميكند و همين امر باعث شد كه متوجه شوم ريتم آواز ايراني ، چهار ضربي است و تنها قوامي اين را رعايت ميكند و من اين رعايت ريتم را در خوانندگان ديگر نديدم و نشنيدم . قوامي در آواز ايراني در سطح عالي و بالاتر از ديگر خوانندگان قرار دارد .
استاد نورعلي برومند نيز نظري همانند اين داشت و معتقد بود كه در آن شرايط و برهه از زمان در بين خوانندگان ، قوامي در سطح بالاتري قرار دارد و خواننده اي ندا شتيم كه بتواند همپايه ي او بخواند .
مرحوم قوامي با هنرمندان معاصر خود روابطي دوستانه داشت و با همكاري استاداني مانند : مرحوم خالقي ، مرحوم بديعي ، و عزيزاني چون : تجويدي ، پرويز ياحقي و مهندس همايون خرم آهنگ هاي به ياد ماندني اجرا كرد ، ترانه هاي گيتي افروز ( داد از دل ) ساخته ي استاد تجويدي ، سرگشته ( تواي پري كجايي ) ساخته ي همايون خرم ، جواني از پرويز ياحقي ، ( ساقي نامه ) از مرحوم بديعي ، آهنگ بختياري شوشتري ( محلي دو صدايي ) از مرحوم خالقي ، بخشي از اين همكاري هاست .
شادروان قوامي ، حال وهواي شعر و آهنگ را درك ميكرد و همواره چنان مي خواند كه شاعر و آهنگ ساز را به شگفتي وامي داشت . در سال 1366 نواري با عنوان ( آواي فاخته ) با آهنگي از عماد رام و صداي قوامي با اشعار حافظ و نيما و سال 1367 نيز (بهار عاشقان ) كه شاهكاري از قوامي و همايون خرم است با اشعار مولانا منتشر شد كه شگفتي آفرين است و بيانگر آنكه اين هنرمند در مرز 80 سالگي هم همان صداي گرم گيرا و دلنشين را داشت و چنين مردي هرگز نخواهد مرد .
مرحوم قوامي در اواخر عمر به دليل بيماري گوشه گيري گزيد و خانه نشين بود ، ضعف چشمان توان خواندن و نوشتن را از او گرفته بود . تنها ياران نزديكي چون عبدالعلي وزيري و مهندس گلشن ابراهيمي ، گاهي به ديدارش مي رفتند و از ميان موسيقي دانان ، شهرام ناظري شايد تنها كسي بود كه لحظه اي اورا فراموش نكرد . همه اورا دوست داشتند ، حتي جوانان كم سن و سال كه با دسته هاي گل به خانه اش ميرفتند ، چهره ي تكيده و مهربانش را مي بوسيدند و او با لبخند به اين بوسه هاي لبريز از صفا و محبت پلسخ مي داد ، شگفت زده مي شد از اينكه مي ديد بر خلاف تصور ، جوانان اورا مي شناستد و دوستش دارند . افسوس كه ( فاخته ) ي خوشخوان و هنر مند ، ديگر آن حال و حوصله ي گذشته را نداشت ، مي توانست بخواند و خود مي گفت " اين چشمه در من خشك نشده ، شوق خواندن نمانده " .
سرانجام ، غروب روز پنجشنبه هفدم اسفند ماه 1368 جهان را بدرود گفت و پرنده ي روح ( فاخته ) به آسمانها پر كشيد . مراسم تشييع شكوهمندي برگزار شد و پيكر آن روانشاد از برابرتالار وحدت ( رودكي ) با بدرقه ي هزاران تن شيفتگان موسيقي ملي ودوستان به امامزاده طاهر كرج منتقل و در كنار دوست ديرين و همنواي هنر آفرينش ، سلطان آواز شادروان غلامحسين بنان به خاك سپرده شد
روانش شاد و يادش جاودانه باد
برگرفته از ويژه نامه كتيبه جدول سال 1376
قطعه ي ساقي نامه با صداي استاد قوامي را دانلود کنيد:
Download
در اينجا مي توانيد اجراي خصوصي استاد بنان و محمد رضا لطفي را دانلود کنيد:
(در اين اجرا که به طور غير رسمي ضبط شده است. بنان در دوران کهنسالي با تار لطفي در شور و دشتي آواز مي خواند)
1 Shour
2 Dashti
کردي سياه زلف دو تا را که در غمت مويم سپيد سازي و پشتم دوتا کني
تا کي در انتظار قيامت توان نشست برخيز تا هزار قيامت به پا کني
کار جنون ما به تماشا کشيده است يعني تو هم بيا که تماشاي ما کني
روزهاي آشفته موسيقي ايران
داريوش پيرنياکان
وضعيت فعلي موسيقي کشور آنچنان آشفته است که انسان نمي داند از کجا شروع کند. پرسيده ايد که جشنواره موسيقي فجر چگونه و با چه کيفيتي برگزار شد. آيا بقيه مسائلي که در حول و حوش موسيقي وجود دارد همگي با قاعده و بر جاي خود هستند که به برگزاري موسيقي فجر بپردازيم؟ آيا موسيقي توليدي راديو و تلويزيون جوابگوي نيازهاي فرهنگي و معنوي جامعه فرهنگي و آرماني به قول مسوولان هست تا به نوع اجراي يک جشنواره بپردازيم؟ هنوز بعد از گذشت سه دهه از انقلاب شکوهمند اسلامي ايران سازهاي اصيل ايراني را در هيچ کدام از شبکه هاي تلويزيوني نشان نمي دهند. جوانان تا رده سني 30 سال نمي دانند شکل تار يا سه تار يا سنتور يا ني يا کمانچه چگونه است؛ مگر آنهايي که به کنسرت هاي برگزار شده در سالن ها مي روند و از نزديک اين سازها را مي بينند. از مسوولان مربوطه مي پرسم آيا ديدن خود ساز در سالن هاي کنسرت حرام نيست و ليکن ديدن عکس آن حرام است؟ توليد و پخش بي شمار از موسيقي هاي مبتذل و خوراندن زورکي آن از طريق شبکه هاي سراسري و موجه جلوه دادن آن توسط يک عده از انسان هايي که فقط و فقط به دنبال پول و شهرت هستند، حرام نيست و ليکن توليد موسيقي هنري و جدي و برگرفته از فرهنگ اصيل اين آب و خاک حرام است؟ در هيچ جاي دنياي پهناور و در هيچ کدام از کشورهاي دنيا دولت ها و متوليان امور فرهنگي از موسيقي هاي مبتذل و پيش پا افتاده حمايت نمي کنند بلکه برعکس از موسيقي هاي جدي و هنري و داراي ارزش هاي معنوي حمايت مي کنند. حالا چطور است در کشور ما که مسوولان همگي سنگ ارزشمداري و فرهنگي بودن را بر سينه مي کوبند از تنها چيزي که حمايت نمي کنند موسيقي فرهنگي و به قول خودشان موسيقي فاخر است، آيا باز هم بايد از جشنواره بگويم، فکر نمي کنم حرفي باقي مانده باشد �در خانه اگر کس است يک حرف بس است�. جشنواره هم ملغمه يي است و بس از تمامي موسيقي هايي که شب و روز از تمامي رسانه هاي عمومي شنيده مي شود. خنده دار است که مسوولان هنري وزارت ارشاد اعلام کردند به نتيجه يي که مي خواستيم رسيديم. نتيجه اين بود که يک گروه بسيار پيش پا افتاده و به قول دوستان �در پيتي� را از شيلي آوردند و يک کمانچه و يک تنبک ايراني هم به آن افزودند و نتيجه عالي که مي خواستند از آن گرفتند و با اين کار ارزشمند به جوانان موسيقيدان کشور خودمان الگو دادند که جوانان غيور، مي بايست بعد از اين موسيقي که کار مي کنيد اينگونه باشد. شنيده شده است که از سال آينده مي خواهند جشنواره باز هم پربارتر و بهتر از سال هاي قبل برگزار شود آن هم چگونه؟ با برگزاري موسيقي پاپ، بايد نشست و به حال اين فرهنگ و اين موسيقي گريست. حقير که اين همه به کشورهاي دنيا جهت برگزاري کنسرت سفر کرده ام تا حال نشنيده ام ارگان رسمي و يا دولتي در يک کشور اقدام به برگزاري جشنواره موسيقي پاپ بکند. مسوولان فرهنگي کشور چه در وزارتخانه و چه در مجلس شوراي اسلامي سرشان را بالا بگيرند و با افتخار به مردم يعني مردمي که به آنها راي داده اند بگويند چه کارهاي بزرگي دارند انجام مي دهند و پول اين ملت بيچاره چگونه و در کجاها حيف و ميل مي شود. خداوند ان شاءالله همه ما را به راه راست هدايت فرمايد.
منبع : روزنامه اعتماد - 12 بهمن 85 - صفحه آخر
قطعاتي از آلبوم "تا بيکران دور دست" اثر استاد کيهان کلهر
(عود و کمانچه)
track 9
track10
track 11
بعضي از دوستان نگران مسئله ي حق کپي بودند، به همين خاطر اين آلبوم را کامل نمي گذارم
تا اگر دوستان تمايل داشتند آن را خريداري کنند. البته عزيزاني که براي خريد دسترسي ندارند به بنده خبر بدهند تا راهنمايي کنم.
خدمت دوستان عزيز روزنه اي
در صورتي که در روز اول دريافت ايميل به دليل ترافيک بالا و پر شدن پهناي باند موفق به دانلود قطعات نشديد
کافي است يک يا دو روز بعد دوباره سعي کنيد
right click & save target as
زيبد که ز درگاهت نوميد نگردد باز
آنکس که به اميدي بر خاک درت افتد
اين هم برگ سبزي بود تحفه ي درويش
حق نگهدار شما
امين
No comments:
Post a Comment