فرق بین شیعه و دوستدار بودن شخصی به امام حسین علیه السلام عرض کرد: یا ابن رسول الله من از شیعیان مخصوص شمایم. حضرت به او فرمودند: ای بنده خدا، طبق ادعایی که هم اکنون کردی، باید همانند ابراهیم خلیل علیه السلام از قلب سلیم برخوردار باشی؛ چون خداوند متعال درباره ایشان میفرماید: �و از شیعیان او حضرت ابراهیم است؛ زیرا با قلبی سلیم به درگاه خداوند آمد��. پس در حال خود بنگر و ببین اگر قلب تو نیز مانند قلب ابراهیم علیه السلام است بدان که از شیعیان مایی؛ اما اگر به آن مرتبه از اطمینان و سلامت دل نرسیدهای، فقط از دوستداران ما محسوب میشوی�. منزلت معلم معارف دینی در فرهنگ اسلامی به علم و علم آموزی اهمیت فوق العادهای داده شده است؛ به گونه ای که علی علیه السلام تصریح میکنند: �هرکس به من حرفی بیاموزد مرا بنده خود ساخته است�. و نقل میکنند وقتی عبدالرحمن سلمی، معلم یکی از فرزندان امام حسین علیه السلام ، به او سوره حمد را آموخت امام حسین علیهالسلام هدایای به او دادند که چنین عملی در مقابل چنان کاری تا به آن روز از کسی دیده نشده بود. بعضی از افرادی که چنین بخششی را از آنحضرت دیدند. به او اعتراض کردند که پاداش مورد استحقاق این معلم بسیار کمتر از آن مبلغی بود که شما به او عطا فرمودید. امام حسین علیه السلام در پاسخ فرمودند: �این مقدار پاداش در برابر آنچه او به فرزند من آموخته بود، بسیار ناچیز است. ارزش کار معلم بسیار بیشتر از این مقدار هدایاست�. ضرورت تفکر در امر دنیا و مرگ امام حسین علیه السلام به پیروان خود توصیه میکنند در سرگذشت دیگران که پیش از این در دنیا بودند و در رفاه و آسایش زندگی میکردند تأمل کنند و همواره به یاد مرگ باشند چرا که این کار انسان را از گناه باز میدارد. آنحضرت میفرمایند: �ای فرزند آدم، کمی اندیشه کن و به خطاب به نفس خود بگو: پادشاهان و صاحبان دنیا و جهانداران گذشته کجایند؟ آنهایی که شهرها بنا کردند و نهرها را جاری کردند و... و سرانجام با بیمیلی از همه آنها جدا شده، از دنیا رفتند و همه را برای دیگران به ارث گذاشتند. ما هم روزی مثل آنها همه چیز را به دیگران وا گذاشته، به آنها خواهیم پیوست. ای فرزند آدم، هنگامی را به یاد آور که با مرگ دست و پنجه نرم میکنی و در قبر پهلو به زمین میگذاری و در پیشگاه خدا تمام اعضای بدنت علیه تو گواهی خواهند داد و رازهای پنهان آشکار شده، ترازوهای عدالت برقرار میشود�. سفارشهایی به گناهکاران روزی شخصی خدمت امام حسین علیهالسلام آمد و عرض کرد: ای پسر رسول خدا، من فرد گناهکاری هستم و توانایی دست برداشتن از گناه را ندارم. با این حال از شما درخواست دارم که مرا موعظه کنید. امام حسین علیهالسلام فرمودند: �ای مرد، هرچه میخواهی بکن اما قبل از انجامدادن گناه چند چیز را رعایت کن: اول اینکه از رزق و روزی خداوند نخور، آن گاه هرکاری میخواهی انجام بده؛ دوم آنکه از ملک خدا بیرون برو بعد هرچه دوست داری گناه کن؛ سوم آن که در جایی برو که خداوند تو را نبیند؛ چهارم، هرگاه ملک الموت خواست روح از بدنت جدا کند و جانت را بگیرد او را از خود دور کن؛ پنجم این که وقتی مالک دوزخ تو را به سوی آتش میبرد اگر میتوانی از کار او جلوگیری کن و وارد آتش جهنم نشو. در آن صورت هرچه میخواهی گناه کن�. اقسام عبادت کنندگان همانند سایر اصناف مردم، عبادتکنندگان نیز با همدیگر فرق میکنند. امام حسین علیهالسلام در روایتی اقسام عبادت کنندگان را به سه گروه تقسیم میکنند و میفرمایند: �گروهی از مردم به امید پاداش و رسیدن به نعمتهای بیشتر، از جمله وارد شدن به بهشت، خدا را عبادت میکنند. این از نوع عبادت سوداگران است. گروهی دیگر از ترس عذاب الهی به بندگی و عبادت مشغول میشوند. این، عبادتِ بردگان است. اما گروهی به جهت شکرگزاری و قدردانی از نعمتهای الهی و تسلیم در برابر عظمت خداوند او را عبادت میکنند. این، عبادتِ آزادگان است و بهترین نوعِ عبادات همین نوع بندگی و عبادت است�. اقسام برادران دینی امام حسین علیهالسلام درباره اقسام برادران دینی میفرمایند: �برادران دینی چهار گونه اند: برادری که هم در فکر توست و هم در فکر خویش. این گونه برادران طوری عمل میکنند که همیشه بین شما دوستی برقرار باشد و رشته برادری بریده نشود. برادری هم هست که در دوستی فقط به فکر توست؛ یعنی در محبت کردن به تو به مرتبه ای رسیده است که از طمع دنیوی نسبت به تو و آنچه در دست داری گذشته است و هیچ چیزش را از تو دریغ نمیدارد. اما برادری هم هست که همیشه به فکر خودش است. چنین فردی دشمنی است در لباس دوست، همیشه در انتظار فرصتی است تا بتواند از تو و امکاناتی که در دست توست به نفع خود استفاده کند و حتی از بغض و حسادت نسبت به تو دریغ ندارد. برادری هم هست که نه برای تو سودمند است و نه برای خودش. پس تا میتوانی از چنین دوست بیخردی فاصله بگیر�. ارزش دنیا و زرق وبرق آن امام حسین علیهالسلام درباره دنیا و فناپذیری آن میفرمایند: �ای بندگان خدا، از دنیا برحذر باشید. اگر بنا بود دنیا به کسی پایدار بماند یا کسی در دنیا حیات جاوید داشته باشد، پیامبران الهی برای بقا سزاوارتر از همه کس بودند؛ ولی خداوند دنیا را به منظور آزمایش آفریده است و ساکنان آن را برای فنا شدن خلق فرموده که تازه گی های آن رو به کهنگی دارد. نعمتهایش از بین رفتنی و شادیهایش به اندوه تبدیل شدنیاند. دنیا منزلگاهی است موقت که جای سکونت دائم نیست. پس از این دنیا توشه گیرید که بهترین زادوتوشه تقواست... بیچاره کسی است که فریب زرقوبرق این دنیا را خورده، دل به این زندگی فانی و زوال پذیر ببندد. دنیا همیشه کسانی را که با آرزوهای دراز دل به او بسته اند، ناامید کرده کاخ آرزوهایشان را واژگون میسازد�. نکوهش اسراف نقل میکنند شخصی خانه بسیار مجللی برای خود بنا کرد و امام حسین علیه السلام را برای دیدن خانهاش دعوت کرد تا حضرت پس از بازدید از آنجا در حق صاحب خانه دعای خیری بکنند. حضرت وقتی وارد خانه شدند با تعجب و تأسف نگاهی به اطراف خانه انداختند. آنگاه فرمودند خانه آخرتت را (به سبب اسراف و زیادروی در هزینه ساختمانسازی) ویران ساختهای؛ در مقابل به آبادسازی خانه دیگری که فناپذیر است پرداختهای. اگرچه با این کار خودت را در نزد مردم عزیز و بزرگ داشتهای تا مردم به چشم بزرگی به تو نگاه کنند، اما بدان که در نزد اهل آسمان فردی بسیار پست و حقیر محسوب میشوی و همه آنها تو را دشمن میدارند�. سفارش به تقوِی امام حسین علیهالسلام در سفارش به تقوا و بیان آثار آن میفرمایند: شما را به رعایت تقوای الهی سفارش میکنم؛ زیرا خداوند برای کسی که تقوای الهی را پیشه خود سازد ضمانت کرده است که احوالش را از آنچه ناخوش میدارد به آنچه دوست میدارد، دگرگون سازد و از آن راهی که هرگز گمان نمیکرد روزیاش را مقرر فرماید. پس بپرهیزید از اینکه در زمره کسانی باشید که از مردم بر گناهانشان بیمناکند ولی از کیفر گناه و کوتاهیهای خود آسوده خاطر یا غافلند. هرگز کسی با فریب و حیله داخل بهشت نمیشود و کسی جز از طریق اطاعت از احکام الهی به کمالاتی که خداوند برای انسان مقدّر کرده است دسترسی پیدا نمیکند�. مرد آزاده کیست؟ امام حسین علیه السلام میفرمایند: �هرآنچه در شرق و غرب آفتاب بر آن میتابد، از قبیل دریا، خشکی، کوه و دشت، همه نزد خداشناسان و اولیای خدا ناچیز و مانند برگشتن سایه است... مرد آزاده این چیزهای پست (زخارف دنیوی را) را به مردم دنیا وا میگذارد؛ زیرا بهای آزادمرد هیچ چیز جز بهشت نیست. پس شما خود را به غیر بهشت نفروشید و کسی که با به دست آوردن مال و مقام ناچیز دنیا خشنود شود، بیشک به پستترین چیز راضی شده است�. پایبندی به سلام کردن نقل میکنند مردی به حضور امام حسین علیهالسلام رسید و بدون مقدمه و سلام به آنحضرت عرض کرد:�حالتان چطور است؟ خدا عافیتتان دهد!��. امام حسین علیهالسلام به او فرمودند: �قبل از سخن گفتن سلام کن، بعد سخن بگو. خداوند عافیتت دهد!�� آن گاه اضافه کردند: �تا کسی سلام نکرده است به او اجازه سخن گفتن ندهید؛ چرا که سلام کردن هفتاد پاداش دارد که 69 قسمت آن پاداش برای سلام کننده است و تنها یک قسمت برای جواب دهنده است�. میانه روی در دوستی یکی از رفتارهای زیانبخش عدم رعایت اعتدال در دوستیهاست. چه بسا انسان در نتیجه افراط و تفریط در دوستی موجب رنجش خاطر دوستان خود شود و در نتیجه از آثار و برکات نعمت دوستی محروم گردد. ائمه اطهار علیهالسلام در همه امور بر رعایت اعتدال تأکید میفرمودند. حتی در دوستی اهلبیت علیهالسلام . امام حسین علیهالسلام در روایتی پس از سفارش به دوستی خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم ، تأکید میفرمایند که در این کار از حدود تجاوز نکنید. آنحضرت میفرمایند: �ما خاندان پیامبر را به شیوهای که مورد نظر اسلام است دوست بدارید؛ چرا که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: مرا بیش از آنچه سزاوارم ستایش نکنید. خداوند مرا پیش از آنکه به پیامبری برگزیند، به بندگی خود برگزید�. گرفتاری دوستان اهل بیت علیهالسلام بسیاری از افراد بر این گمانند که هرکس بیشتر پایبند ارزشهای الهی باشد و رفتارهای خود را با احکام دینی تطبیق دهد و همینطور رابطه قویتری با اهلبیت علیهالسلام داشته باشد، حتما باید در رفاه و آسایش و امنیت باشد. در حالیکه از مجموعه رهنمودهای اولیای الهی چنین بر میآید که چون انتخاب این مسیر زمینهساز کمال انسان است و معمولاً کمالات با خواستهای نفسانی خود انسان و منافع دیگران در تعارض است، لذا برای انسان مشکلاتی را در پی دارد. بر این اساس همواره ائمه اطهار علیه السلام به پیروان خود یادآوری میکردند که پیروی از اوامر الهی و سیره معصومین علیه السلام خالی از سختی نیست. امام حسین علیه السلام در این باره میفرمایند: �سوگند به خدا بلا و تهیدستی و قتل، بسیار زود دامنگیر دوستان ما میشود. بلاها همانند اسبان تیزتک مسابقات و سیلابها آنها را به طور ناگهانی فرا میگیرند�. البته این پیشامدها چون قدرت مقاومت و میزان اخلاص و ایمان افراد را افزایش میدهد، در نهایت به سود آنها تمام میشود و میزان محبت آنان را به خدا و اولیای او مشخص میسازد. شرط سخن گفتن برای مؤثر واقع شدن سخن شرایط و زمینه هایی لازم است که رعایت آنها موجب نتیجه گیری بهتر و عدم توجه به آنها چه بسا موجب بیتأثیر شدن سخن انسان میشود. امام حسین علیه السلام در این باره میفرمایند: �در آنچه به تو ارتباطی ندارد سخنی بر زبان جاری مکن؛ چرا که ممکن است به سبب آن در روز قیامت باز خواست شوی و حتی در آنچه مربوط به توست سخن مگو، مگر اینکه جا و موقعیت مناسبی پیدا کنی؛ زیرا چه بسیار سخنگویانی که گرچه به حق سخن گفتهاند، اما چون محل و موقعیت آن را در نظر نگرفته اند مورد تمسخر دیگران واقع شده اند� . نکوهش پوشیدن لباس شهرت گرچه لباس وسیلهای است برای پوشاندن بدن، اما نوع و رنگ و دوخت آن باید متناسب با شخصیت انسان و هماهنگ با آداب و رسوم اجتماعی باشد. بنابراین پوشیدن لباس مندرس و کثیف و همینطور لباس تنگ و نامناسب در فرهنگ اسلامی مذموم است. از جمله اموری که در روایات اهلبیت علیه السلام از آن منع شده لباس شهرت است؛ یعنی لباسی که انسان بهواسطه پوشیدن آن انگشت نمای دیگران یا مورد تمسخر آنها واقع میشود. امام حسین علیه السلام در این باره میفرمایند �کسی که لباس شهرت بپوشد خداوند متعال در روز واپسین به او بی اعتنایی میکند و از او روی بر میگرداند� . دو نشانه شریفترین انسان برخلاف سایر جهان بینی ها ملاک سنجش کمالات آدمی در اسلام، فضیلتهای اخلاقی و ارزشهای متعالی انسانی است. اموری چون برخورداری از مال و منال و داشتن قدرت اجتماعی و موقعیتِ شغلیِ بهتر و جز آن معیار کمال و میزان تشخیص ارزش واقعی انسان محسوب نمیشود. وقتی از امام حسین علیه السلام سؤال میکنند �شریفترین مردم کیست؟�، آنحضرت میفرمایند: �کسی که پیش از آنکه او را پند دهند از پیشامدها پند گیرد و قبل از آنکه دیگران او را نسبت به امور آگاه سازند، در نتیجه تیزهوشی و خودسازی خود بیدار شود و به امور اطلاع پیدا کند�. |
No comments:
Post a Comment